بسم الله الرحمن الرحیم
خلاصهای از جلسۀ شمارهی ۱۳ اخلاق عملی
موضوع : شهوت
تاریخ سخنرانی: 97/03/10
مکان سخنرانی: مسجد ملا عبدالله
بحث به این جا منتهی شد: تبعیت از شهوت و شهوات نفسانی، به اختیار انسان است.
ما شهوات عقلانی هم داریم، عقل ما خواهشهای خوب میکند؛ تشویق به احسان و نیکی، تبعیت و اطاعت از پروردگار.
اما شهوت نفسانی هم داریم؛ شهوت نفسانی در گرو انتخاب خود شخص است، شخص میتواند شهوت عقلش را انتخاب بکند.
هرکدام را که انتخاب کند دیگری تضعیف میشود؛ اگر نور عقل تقویت شود، فرمان نفس در وجود ما ضعیف میشود و این به اختیار خود ماست.
سه ضرر بزرگ تبعیت از نفس:
نکته:
این سه ضرر مؤثر در معالجات ما هم هست؛
وقتی میخواهیم شهوت را در خودمان سرکوب بکنیم، باید سرکوبگری ما عالمانه باشد نه تعبدانه،
اگر بدانیم که این نفس چه ضرری را دارد به ما میزند، آنوقت عالمانه با نفس مقابله میکنیم.
1.بزرگترین ضرری که نفس به ما میزند این است که ما را مشرک میکند؛ شخص با تبعیت از نفسش میتواند مشرک شود.
آیه ۴۳ سوره فرقان و ۲۳ سوره جاثیه:
(این آیه همین دو بار در قرآن آمده و تکرار شده با کمی تفاوت): «أَ رَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلٰهَهُ هَوَاهُ»
آیا آن کس که إِلٰه(خدای)خودش را، هوای خودش قرار داده، ملاحظه کردی؟
هر چه شهوت به او دستور میدهد تبعیت میکند.
حال اگر هوای نفس را به جای خدا گذاشته باشد، این که میشود کافر و اگر خدا را قبول دارد و هوای نفسش را هم قبول دارد، میشود مشرک و این بدترین خسارتی است که انسان میبیند.
2. تبعت از نفس باعث میشود به فرمان رهبران دین، گوش نمیکنیم.
آیۀ ۴۹ و ۵۰ سوره قصص :
«قُلْ فَأْتُوا بِکِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ
فَإِنْ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا یَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَیْرِ هُدًى مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ»
ای پیامبر به مردم بگو شما هم یک کتاب دیگر مثل قرآن از جانب خدا بیاورید که بیشتر هدایت بکند از قرآن و تورات، اگر آوردید من از آن تبعیت میکنم.
اگر اینها استجابت نکردند(یعنی نرفتند یک کتاب دیگری بیاورند)، بدان که اینها از هوای خودشان تبعیت میکنند (و الّا اگر از عقلشان تبعیت میکردند، فرمان خدا را میشنیدند و تبعیت از قرآن و تورات میکردند).
چه کسی گمراهتر است از کسیکه تبعیت از خواستهی نفسش میکند(یعنی گمراهترین فرد است) بدون اینکه هدایتی از جانب پرودگار داشته باشد و خداوند مردم ستمگر را هدایت نمیکند.
چه میشود انسان تبعیت نمیکند؟ همین تبعیت از هوای نفس
چه کسانی تبعیت میکنند؟ کسانیکه فرمان عقل را جلو میاندازند.
الآن هم ولیفقیه ما را دعوت میکنند به اطاعت از خدا، اما یک عدهای نمیخواهند بفهمند.
3. از صراط مستقیم خارج میشویم.(در بعضی آیات، طبع قلوب هم آمده است).
سورهی ص آیه ۲۶:
«یَا دَاوُدُ إِنَّا جَعَلْنَاکَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لاَ تَتَّبِعِ الْهَوَى فَیُضِلَّکَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِینَ یَضِلُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا نَسُوا یَوْمَ الْحِسَابِ»
خطاب به حضرت داوود«علیه السلام» است که میفرماید:
ای داوود از شهوت و خواهشهای نفس خودت تبعیت نکن. ضررش چیست؟ تو را از راه خدا خارج و گمراه میکند.
سورهی محمد آیه ۱۶:
«وَ مِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُ إِلَیْکَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِنْدِکَ قَالُوا لِلَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَا ذَا قَالَ آنِفاً أُولٰئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ»
میفرماید: برخی از این مخالفین به سخنان شما گوش میدهند (معلوم میشود که منافق بودند، کفار که در جلسات پیامبر نمیآمدند) بعد که از محضر شما(پیامبر) میروند، به یاران واقعی پیامبر میگویند: این مرد چه می گوید؟
(سؤال واقعی نمیکنند چون خودشان در جلسه بودند)، اینها کسانی هستند که خداوند بر دلهایشان مهر زده و در ادامه میفرماید تبعیت از هوای نفس میکنند.
میفهمیم کسیکه از خواهش نفس تبعیت میکند، باعث میشود که بر دل او مهر زده شود، بهدنبال این مهرزدن، سخنان پیامبر که مطابق با فطرت اوست، قبول نکند.
صلح را چه کسانی به امامحسن«علیهالسلام» تحمیل کردند؟
همان کسانیکه تبعیت از هوای نفس میکردند، معاویه آنها را خرید و به آنها پول داد. چند نفر از فرماندهان حضرت قبول کردند و رفتند به سمت معاویه، آنوقت لشکر امام از هم پاشید.
این تبعیت از هوای نفس است، تبعیت از شهوت مال است.
اینها خیانت کردند و به اسلام ضربه زدند و امامحسن«علیهالسلام» در حالی که خیلی پذیرش صلح برایشان سخت بود، برای اینکه اسلام بماند ناچار به پذیرش صلح شدند.
این ضرر بزرگ تبعیت از هوای نفس است و به یک چیز بر میگردد و آن اینکه: من با اختیار خودم، نفس را بالا میآورم و به عقل میگویم حرف نزن.