بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مال و ثروت؛ جلسۀ 19
تاریخ سخنرانی: 1397/12/04
مکان سخنرانی: اداره کل هلال احمر استان اصفهان

ارزش انسان به صفات نیکوی اوست نه به ثروت او. لذا می‌فرمایند اگر کسی به شما به خاطر ثروتتان احترام گذاشت، بدانید آن روزی که فقیر شدید به شما توهین خواهد کرد. به اصطلاح ضرب المثل می‌گویند: وقتی یک چیزی با یک باد بیاید، با یک باد هم می‌رود. این ثروت برای شخصیت هر کسی دوام ندارد. یک شخصیت ظاهری برایش می‌آورد و افراد به او احترام می‌گذارند. این شخصیت دوام ندارد، پابرجا نیست. لذا بدانید وقتی که این ثروت هست این دارد احترام می‌گذارد، وقتی هم که رفت دیگر نه، توهین به او می‌کند. امیرالمومنین(علیه‌السلام) فرمودند: «مَنْ أَعْظَمَکَ لِإِکْثَارِکَ اسْتَقَلَّکَ عِنْدَ إِقْلَالِکَ»[1] وقتی کسی شما را به خاطر ثروتتان بزرگ شمرد، بدانید وقتی هم که شما ثروت را از دست دادید دیگر به یک نگاه دیگری شما را خوارتان و کوچکتان می‌شمارد.
مطلب دیگری که باز پیرامون ثروت است این است که ما ثروتمند را دو شکل تعریف می‌کنیم: ثروتمندی که با مال خودش تلاش کرده و ثروت به دست آورده؛ یکی هم ثروتمندی است که یک پولی به او رسیده، مثلاً به او ارث رسیده و زحمت برایش نکشیده است. یا یک گنجی پیدا کرده و یک مرتبه ثروتمند شده است. امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) می‌فرمایند: ثروتمند آن کسی است که از مال خودش به یک جایی رسیده است. اگر به او داده شده شما او را ثروتمندش ندان؛ چون او قدر ثروت را که ندارد زود هم از دست می‌دهد.
لذا یک داستانی نقل می‌کردند که یک کسی وصیت کرد که وقتی که من از دنیا رفتم خانه را اگر خواستید بفروشید اول درب خانه را از دیوارش بکنید و بعد بفروشید. خب بچه‌هایش هم طبق این وصیت یک روز خواستند خانه را بفروشند، گفتند پدرمان گفته اول باید درب را بکنید. شروع کردند درب را بکنند. در کندن در متوجه شدند در کنده نمی‌شود. فهمیدند که پدر یک چیز دیگر می‌خواسته بود به این‌ها بگوید. می‌خواسته بگوید من خیلی برای این خانه زحمت کشیدم و یک دربش را شما نمی‌توانید از جا بکنید؛ پس قدر خانه را داشته باشید. حالا ثروت را فرمود اگر خودش به دست آورده این ثروتمند است؛ چون می‌داند چه بکند. اما اگر به او ثروت داده شده نه، این از بین می‌برد؛ «لَا تَعُدَّنَّ غَنِیّاً مَنْ لَمْ یُرْزَقْ مِنْ مَالِهِ»[2].
و مطلب آخر هم این است که می‌فرمایند: اغنیا به موازی اینکه مدام ثروت پیدا می‌کنند، حرص به مالشان هم زیادتر می‌شود و کمتر کمک می‌کنند. البته این همه جا این‌طور نیست. بعضی هم هستند نه، غنی می‌شوند و کمک هم خیلی می‌کنند؛ اما این در ذات انسان این‌طوری است که وقتی غنی می‌شود کمتر کمک می‌کند. فرمودند: «قَلِیلٌ مِنَ الْأَغْنِیَاءِ مَنْ یُوَاسِی وَ یُسْعِفُ»[3] کم‌اند در اغنیا کسانی که با هم‌وطنان و هم ‌دینان خودشان مواسات بکنند و یکی هم اسعاف. اسعاف اسم چیست؟ شما که در هلال احمر هستید بگویید؟ بله در میان عرب‌ها آمبولانسی که می‌رود کمک بکند را اسعاف اسم می‌گذارند. آن‌وقت هم برعکس می‌نویسند، می‌گویند این مریض دیگر سر و ته شده است. اسعاف به معنی یاری رساندن است. معنی لغوی‌اش این است: یاری رساندن. اینجا حضرت می‌فرمایند: «یسعف». کم‌اند اغنیایی که اسعاف بکنند؛ یعنی حقیقتاً بخواهد یاری برساند. این به خاطر این است که وقتی ثروتش زیاد می‌شود حرص به مالش هم زیادتر می‌شود. لذا بخیل‌تر می‌شود. این را باید مواظب باشیم. به اندازه‌ای که هرچه ثروت بالاتر می‌رود اگر خدا کمکتان کرد به فقرا به خصوص حالا در این آخر سال بیشتر کمک بکنید.

«و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین»