بسم الله الرحمن الرحیم

20 فروردین 96

سنت اعتکاف

یکی از سنت‌های خوب، سنت اعتکاف است که همیشه رایج بوده ولیکن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جایگاه ویژه‌ای در کشور ما پیدا کرد و هر سال جوان‌ها و نوجوان‌های فراوانی و همچنین افراد مسن مرد یا زن توفیق پیدا می‌کنند برای اعتکاف در مسجد حضور پیدا می‌کنند.

چیستی اعتکاف

اعتکاف این است که انسان نفس خود را حداقل سه روز در مسجد حبس می‌کند؛ یعنی درواقع، حداقل اقامت سه روز در مسجد است. وقتی می‌گوییم سه روز، دو شب بینش هم داخل است. اما شب اول و شب آخر داخل نیست چون معیار اعتکاف سه روز است؛ یعنی سه تا از اذان صبح تا اذان مغرب [به همراه دو شب] است. لکن چون نمی‌تواند از مسجد بیرون بیاید، روز اول که می‌گذرد و شب می‌شود، شب دوم باید بماند در مسجد. روز دوم که تمام می‌شود، مغرب می‌شود باز هم باید شب سوم را داخل مسجد بماند. اما روز سوم تا تمام شدن مغرب که در مسجد ماند، شب را لازم نیست بماند.

شرایط اعتکاف

اعتکاف باید به قصد قربت باشد و شرط آن روزه گرفتن است. اگر کسی مریض است یا مسافر است یا نمی‌تواند روزه بگیرد، نمی‌تواند معتکف شود. البته بعضی می‌خواهند همراه معتکفین باشند، اشکالی ندارد بنشینند از فضای آنجا استفاده کنند ولو روزه نمی‌تواند بگیرد؛ مثلا مسافر است و روزه نمی‌تواند بگیرد اما می‌تواند در جمع معتکفین حضور داشته باشد، حتی از عبادات، دعا، تلاوت قرآن بهره ببرد و استفاده کند.

اصل اعتکاف واجب نیست

باید بدانیم اعتکاف اصلش واجب نیست، اما اگر کسی دو روز در مسجد ماند، روز سوم خود به خود واجب می‌شود و روز سوم اختیاراً نمی‌تواند بیرون بیاید و اگر بیرون آمد و اعتکافش را به هم زد و یا حتی اضطرار پیدا کرد و از مسجد بیرون آمد و اعتکافش را به هم زد، باید قضای این اعتکاف را بگیرد، اما اگر روز اول و دوم به هم بزند، قضای آن لازم نیست.

محرمات در اعتکاف

در اعتکاف انجام دادن چهار کار حرام است:

1. خرید و فروش؛

2. استعمال و استشمام عطر؛

3. لذت جنسی؛

4. مشاجره و بگو مگو کردن.

این چهار چیز برای معتکف جایز نیست، البته گاهی معتکفین برای خود داخل اعتکاف نیاز پیدا می‌کند دارویی تهیه کند، این مورد اشکالی ندارد و خرید و فروش یعنی خرید و فروشی که مربوط به اعتکاف نیست و مربوط به امور دنیایی بخواهد معامله‌ای را بکند، حتی قول‌نامه هم نمی‌تواند در اعتکاف بکند.

انقطاع؛ رمز اعتکاف

آنچه مهم است این است که رمز اعتکاف، انقطاع است. روح اعتکاف در انقطاع خوابیده است؛ یعنی همین‌طور که انسان جسم خودش را در مسجد به نیت قربة الی الله حبس می‌کند، باید سعی کند روحش را هم از دنیا جدا کند و بِکَند.

بنابراین من توصیه می‌کنم که در داخل اعتکاف سعی کنید همراه کسی نباشید، اگر دوستانتان در اعتکاف هستند، همراه آن‌ها نباشید، در این‌صورت بهتر می‌توانید انقطاع را تحصیل کنید. گاهی پدران هستند و بچه‌های کودک خودشان را همراهشان آوردند و ناچار است کنار خودش بنشاند، اما کلیات قضیه را سعی کنیم برای اینکه به آن انقطاع در اعتکاف دسترسی پیدا کنیم، کمتر با دوستانمان باشیم و به ضرورت فقط صحبت بکنیم.

سعی کنیم زیاد با دیگران صحبت نکنیم. تلفن همراه به هیچ وجه همراهمان نباشد و از قبل گفته باشیم که تلفن خاموش است و در اعتکاف، تلفن همراه نمی‌بریم. هیچ سخن دنیایی نگوییم و سعی کنیم حداکثر استفاده را از اعتکاف داشته باشیم.

بهره‌مندی از فضای اعتکاف

پیشنهادم این است این سه روز، سه‌تا ده جزء قرآن خوانده شود که یک ختم قرآن بشود و هدیه کنند به چهارده‌معصوم(علیهم‌السلام) تا آن‌ها هم عنایت ویژه‌ای به شما کنند. سعی کنید از سخنرانانی که داخل اعتکاف هستند کمال استفاده را ببرید و اگر سوالات دینی و سوال‌های اعتقادی و یا شبهاتی دارید یا حتی در مباحث اخلاقی، اخلاق خوب مثل حلم، سخاوت، شجاعت را می‌خواهید کسب کنید، یا اخلاق‌های بد دارید؛ مثلاً وسواس، غضب، شهوت دارید این‌ها را سعی کنید با عالِم‌هایی که در اعتکاف اهلیت دارند با آن‌ها مطرح کنید و مشکلات دینی‌ و مشکلات دنیایی‌تان را سعی کنید حل کنید. و نکته‌ای که خیلی باید به آن توجه بکنید بحث اعمال ام داوود است که معمولاً روز سوم انجام می‌گیرد.

اعتکاف در دورۀ سال

می‌دانید انسان می‌تواند در دورۀ سال معتکف شود به غیر از آن دو روزی که روزه گرفتنش حرام است که یکی عید فطر است و دیگری عید قربان آن هم چون نمی‌تواند روزه بگیرد. اما غیر از آن دورۀ سال انسان می‌تواند در مسجد معتکف بشود و اعتکاف دهۀ آخر ماه رمضان اتفاقاً مهم‌تر از ماه رجب هست. و روایت هم خیلی وارد شده که دهۀ آخر ماه مبارک رمضان است که پیامبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن ده روز را می‌رفتند یعنی سه تا سه روز معتکف می‌شدند و حتی سالی که جنگ بدر بود، پیامبر چون مشغول جنگ بدر بودند آن سال نتوانستند در مسجد معتکف شوند، سال بعد بیست روز در ماه رمضان یعنی از دهم تا سی‌ام در مسجد معتکف شدند. و پیامبر وقتی معتکف می‌شدند رختخواب و این‌ها همراه خود نمی‌بردند یعنی به ضرورت در مسجد می‌خوابیدند و بیشتر مشغول دعا و عبادت بودند.

از همۀ عزیزان در اعتکاف التماس دعا دارم به خصوص روز سوم سعی کنید خوب ارتباط برقرار بکنید هم با خدای متعال و هم با حجت الهی حضرت بقیةالله‌(ارواحنافداه)، دلتان را وصل کنید. عشق و علاقه‌تان را به خدای متعال و به امام(علیه‌السلام) تقویت کنید. مشکلات فردی و اجتماعی‌تان را حل کنید. من داستان در این زمینه خیلی دارم، کسانی‌که معتکف شدند و یک حاجتی داشتند، حاجتشان در همان اعتکاف حل شد و داده شد و گاهی در این حد مشکلات حل می‌شود. مهم‌تر از آن در یاد داشته باشید که برای جامعۀ اسلامی دعا کنید.  برای فرج امام زمان(علیه‌السلام) دعا کنید.

اعتکاف به نیت ظهور امام زمان(علیه‌السلام)

من همیشه پیشنهاد می‌دهم به دوستانی که می‌خواهند معتکف شوند که روز اول هنگامی‌که می‌خواهید نیت کنید، بگویید: در مسجد معتکف می‌شویم و بسط در مسجد می‌نشینیم برای ظهور امام زمان(علیه‌السلام). ما می‌خواهیم شکایت کنیم به خدای خود و بگوییم: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنَا صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ غَیْبَةَ وَلِیِّنَا» اصلاً این را می‌خواهیم به خدای خود ابراز بکنیم و بگوییم خدایا غصۀ ما یک غصه است که اگر آقا بیایند جهان اسلام عوض می‌شود و آن عزتی که باید پیدا کنیم را به‌دست می‌آوریم. دشمنان هم یا مسلمان می‌شوند و یا دیگر سفره‌شان جمع می‌شود. لذتی که آن روز می‌بریم لذت استثنائی است.

ان‌شاءالله بتوانیم دعا کنیم و دعایمان موثر در تعجیل فرج آقا شود و امیدوارم که زمان ظهورشان را درک بکنیم. و هر کسی که دعا می‌کند برای فرج آقا، دعا می‌کنم که در زمان غیبت چشمش به جمال آن حضرت روشن شود.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته